Kòm pwosesis pou nonmen yon nouvo Direktè Jeneral Òganizasyon Mondyal Lasante (OMS) ap kòmanse, Eta Manb Nasyonzini yo dwe konsidere yon chanjman nan lidèchip nan OMS la, dapre AIDS Healthcare Foundation (AHF), pi gwo founisè swen pou VIH/SIDA nan mond lan. Nominasyon pwochen Direktè Jeneral OMS la se prevwa pou Me 2022 apre aktyèl chèf OMS la, Tedros Adhanom Ghebreyesus, fini premye manda li nan fen 2021.
"Sikonstans ekstraòdinè mande pou lidèchip ekstraòdinè, se poutèt sa nou bezwen yon nouvo kandida pou dirije OMS la. Lè w ap gade kèk nan erè ki pi flagran nan repons mondyal la bay COVID-19, li klè ke swiv menm chemen an pa pral mete fen nan pandemi an nenpòt ki lè talè,” te di Prezidan AHF. Michael Weinstein. "Lè plizyè milya lavi yo sou liy lan, yon lidè OMS pa dwe gen alyans pou nenpòt moun, men devwa l pou l pale aklè epi fè tou sa ki nesesè pou pwoteje sante piblik mondyal la. Malerezman, sa pa te ka a nan pandemi kontinyèl la.”
Kriz COVID-19 la te demontre ke lè pandemi an te mande pou lidèchip odasye ak panse inovatè, OMS la te vin anplwaye plizyè fwa nan politik entènasyonal ak biwokrasi, olye pou yo aplike byen vit mezi enpòtan sante piblik. Echèk repete sa yo kite mond lan vilnerab a nouvo ijans sante kontinyèl sof si yon lidè endepandan ak aktif yo mete an chaj nan OMS la.
"Lemonn antye te santi konsekans repons dousman nan COVID-19, men enpak ekonomik ak sosyal alontèm sou Lafrik di yo pral patikilyèman grav akòz mank vaksen aktyèl la," te di AHF Afrik Biwo Chèf Dr Penninah Iutung. “Si nou vle vrèman pwoteje sante lemonn antye, OMS la dwe dirije pa yon moun ki pa gen okenn repwòch ki vle pale kèlkeswa sikonstans yo. Erè ki sot pase yo ak COVID-19 ak lòt epidemi maladi enfektye yo pandan demi deseni ki sot pase yo fè li klè KI MOUN KI dwe chanje direksyon li.”
Sis rezon sa yo montre poukisa OMS bezwen yon nouvo Direktè Jeneral:
- KI MOUN KI retade deklare COVID-19 kòm yon pandemi.
Malgre pwopagasyon COVID-19 nan plizyè peyi, OMS la te tann jiska 11 mas 2020 pou deklare yon pandemi, 40 jou apre li te deklare li yon Ijans Sante Piblik ki Enkyete Entènasyonal (PHEIC).
- Mank transparans konsènan orijin COVID-19 la.
Direktè Jeneral OMS Tedros Adhanom Ghebreyesus repete lwanj Lachin pou aji byen vit ak transparan, menm si li te refize syantis yo aksè a done vital sou orijin epidemi an.
- Enkapasite pou mobilize ak kowòdone resous pou ede peyi ki gen revni ba ak mwayen yo.
COVAX espere bay ase vaksen pou pwoteje 20% nan moun nan 92 nasyon ki gen pi ba revni, men KI MOUN KI di ke yo sispann COVID-19, nan omwen 70% moun bezwen pran vaksen an.
- Reta nan apwobasyon vaksen yo.
Li te pran kat mwa OMS, jiska 30 avril otorize vaksen Moderna COVID-19 la pou itilize ijans apre li te deja apwouve pou itilize ijans pa US Food and Drug Administration (FDA).
- Mank konsèy otorite nan prevansyon ak reponn a kriz sante piblik.San konsèy ki konsistan nan men OMS la sou rapò ka, restriksyon sou vwayaj, ekipman pwoteksyon, ak itilizasyon divès dwòg tankou Ibuprofen oswa dexamethasone, prèske tout peyi aji poukont li, kreye konfizyon.
- Echèk pou aplike pwopozisyon anvan yo radikalman refòm OMS.
Apre epidemi Ebola 2013-2016 la ak lòt ijans sante ki sot pase yo, anpil pwopozisyon te ekri pou mande pou refòm OMS la pou pi byen prepare pou konbat pandemi. Kèk refòm solid te janm aplike, ki kite mond lan vilnerab a COVID-19.
Nan la 75yèm Asanble Mondyal Lasante an me 2022, eta manm yo pral gen yon opòtinite pou deside ki moun ki pral dirije OMS la pou senk ane kap vini yo. Chwa yo dwe transparan ak enfòme pa pèfòmans nan sot pase lidèchip OMS ak si li te delivre nan misyon li nan pwoteje sante mondyal la. Si li pa fè sa, jan prèv la sijere, Lè sa a, Eta Manm yo gen yon obligasyon anvè sitwayen yo asire ke yo nonmen yon lidè ki pi kapab, kòm mond lan toujou ap eseye vini ak COVID-19. Eta manm yo ka soumèt non kandida posib yo bay Konsèy Egzekitif OMS jiska mitan mwa septanm 2021.
