Nasyonal Radyo Piblik
Jiyè 20, 2012
ROBERT SIEGEL, LAME:
Soti nan NPR News, sa a se TOUT BAGAY KONSIDERE. Mwen se Robert Siegel.
AUDIE CORNISH, HOST:
E mwen se Audie Cornish. Konferans Entènasyonal SIDA a louvri wikenn sa a isit nan Washington nan yon moman ke aktivis ak chèchè yo di se yon moman enpòtan pou epidemi an. VIH pa konsidere ankò kòm yon menas k ap parèt rapid ki ta ka paralize kèk nasyon Afriken. Men, atravè mond lan, plis pase 34 milyon moun toujou ap viv ak VIH. Ak ane pase a, dapre UNAIDS, de milyon edmi plis moun te enfekte ak viris la. Lafrik di sid rete peyi ki pi frape pa epidemi an ak pi gwo kantite ka SIDA. Jason Beaubien NPR a vin jwenn mwen soti nan Port Shepstone, Lafrik di sid. Bonjou, Jason.
JASON BEAUBIEN, BYLINE: Bonjou.
CORNISH: E pou kòmanse, di nou, kote Port Shepstone ye?
BEAUBIEN: Port Shepstone se nan sid Durban. Li nan kòt la, sou Oseyan Endyen an. Li nan Kwazulu Natal, ki se pwovens nan Lafrik di sid ki te plis frape pa epidemi VIH la. Nan tout peyi a, ou te gen apeprè 18 pousan to prévalence pami granmoun pou ke 18 pousan nan adilt toupatou nan peyi a enfekte ak VIH. Men, isit la, li la menm pi wo. Ou antre nan kèk klinik, kèk kote fanm ansent ap antre, epi yo ap teste fanm ansent nan klinik sa yo. Ak nan kèk pati nan Kwazulu Natal, 50 pousan nan fanm ki ansent k ap antre nan klinik sa yo ap teste VIH-pozitif. Epi sa a se reyèlman jis yon siy nan ki jan difisil pwovens sa a te frape pa epidemi an.
CORNISH: Kounye a, 12 ane de sa, Konferans Entènasyonal SIDA a te fèt nan Durban, e sa te yon moman kontwovèsyal nan epidemi SIDA a, espesyalman pou Lafrik di sid kote prezidan an nan epòk la t ap kesyone si VIH menm lakòz SIDA. Se konsa, konpare peryòd sa a kounye a an tèm de kote Lafrik di sid kanpe.
BEAUBIEN: Lafrik di sid reyèlman te pase nan chanjman enkwayab sa a, epi li te rive jis sou senk oswa sis dènye ane yo. Peyi a soti nan refi sou VIH kounye a ap eseye vin yon lidè nan Lafrik nan pwogram yo. Nouvo minis sante a trè agresif. Li vle soti la epi jwenn pi bon pwogram posib pou Lafrik di sid. Epi an 2010, yo te lanse gwo konduit tès sa a pou eseye teste tout moun atravè peyi a. Se konsa, nan yon peyi ki gen 50 milyon moun, yo te jere teste 15 milyon moun plis, ki te premye fwa yo te fè tankou yon gwo kondwi tès tankou sa a. Trè an reta nan jwèt la konpare ak lòt peyi yo, men li tou te pote moute 2 milyon plis moun ki gen VIH-pozitif.
Se konsa, toudenkou, ou gen 2 milyon lòt moun ki kounye a konnen ke yo te gen sa a, epi yo ap antre nan sistèm swen sante a. Men, gen anpil santiman sa a, tankou Lafrik di sid kounye a te finalman vire mare nan e li reyèlman eseye fè fas ak epidemi sa a baleye. Men, yo te rive fè transmisyon manman an pitit maladi a desann anba 4 pousan.
Ou konnen, mwen te pale ak yon doktè yè e – jis andeyò Durban, nan yon vil ki rele Umlazi, nan klinik sa a ki ap dirije pa AIDS Healthcare Foundation. Doktè a, William Mmbara, li te di m 'ke bagay yo jis konplètman diferan kounye a ke yo te 10 oswa 12 ane de sa.
DR. WILLIAM MMBARA: Mwen te kòmanse travay nan VIH sa gen 11 zan. Lè m t ap travay nan yon ospis, mwen pral admèt pasyan yo, epi 98 pousan nan pasyan mwen yo pral mouri nan yon semèn akòz maladi ki gen rapò ak VIH. Men jodi a, 98 nan pasyan mwen yo - pousan nan pasyan mwen yo ap viv.
BEAUBIEN: Donk kounye a, li di ke prèske tout pasyan li yo toujou vivan. E sa osi i poze en defi akoz i vedir ki i annan plis dimoun ki bezwen ganny trete, e sa i nouvo realite dan Lafrik di Sid akoz zot vreman esey fer fas avek sa epidemi.
CORNISH: NPR a Jason Beaubien. Jason, mèsi.
BEAUBIEN : byenveni.
